Boomvarens

Met vriendelijke toestemming van: http://www.tropicalcentre.com/

Boomvarens groeien verspreid over een groot gebied van de wereld, ze stammen uit de tijd van de dinosauriërs! toen bevolkten ze de hele wereld.

De meest bekende en zelfs buiten toegepaste Dicksonia Antarctica komt oorspronkelijk van de hoogtevlaktes van Tasmanië, waar een koel zeeklimaat heerst op een hoogte tussen de driehonderd en duizend meter. Deze kunnen tegen strenge vorst in hun omgeving, deze duurt wel niet zo lang als in onze winters! Het is een schaduwminnende plant, maar met voldoende vocht is hij ook geschikt voor zonnige locaties.

Groeiwijze

De Dicksonia boomvarens worden getransporteerd als kale stam met al de bladeren, wortels en grond eraf gehaald, behalve Cyathea soorten deze moeten met wortels geimporteerd worden. De hergroei wordt in gang gezet door de hele stam te bevochtigen en in het bijzonder de kop van de stam. U kunt er vanuit gaan dat u nooit teveel water kunt geven, omdat dit langs de stam (wat eigelijk geen stam is) afgevoerd wordt. De stam bestaat namelijk uit wortels van de plant en humus. Daarom dienen alle boomvarens waaronder ook de Cyathea soorten van boven water te krijgen en de stam dient vochtig te blijven, een sproei-installatie in uw tuin zou het gemakkelijkste zijn.

Bladeren

Vanuit de kop van de stam verschijnen de eerste bladeren in drie tot acht weken en zijn deze na het uitkomen ongeveer volgroeid. De bladeren komen in het voorjaar met tien tot dertig tegelijk, afhankelijk van de stammaat. Individuele bladeren verschijnen het hele jaar door. Verdroogde bladeren moeten 10 cm boven de stam afgeknipt worden, dit stimuleert de groei van nieuwe bladeren.

De stam

De lengtegroei van de Dicksonia stam is 2 tot 4 centimeter per jaar afhankelijk van soort en standplaats. De stam wordt hier na verloop van tijd dunner, dit komt omdat wij alle oude bladeren enz. netjes verwijderen. Ikzelf vul het hart altijd bij Dicksonia’s met turfmolm (géén tuinturf!) zodat deze dik blijft, hoe dikker de stam hoe meer de natuurlijke bescherming functioneert.

De wortels en voeding

De relatie tussen de wortels en de stammaat is bij grote boomvarens minder belangrijk dan bij andere planten.
Zorg wel bij kleine planten voor een grote pot omdat de boomvaren zich veel beter ontwikkelt en sneller groeit. Bij een nieuwe aanplanting ontwikkelen de wortels zich vrij snel, maximaal 8 weken. De stam bestaat uit een netwerk van wortels welke belangrijk zijn voor de voedingstoffen. Het beste is in het voorjaar tot aan de zomer elke 6 weken oplosbare plantenvoeding aan het water toe te voegen, en deze over de kop te gieten. De bladeren kunnen dan 2x zo groot worden als normaal. Stop eind juli met bemesten zodat de plant zich gereed kan maken voor de winter.

Temperatuur

In zijn natuurlijk omgeving variëert de temperatuur tussen -13°C en + 35°C. In een buitensituatie of solitaire aanplanting kunnen temperaturen van -5°C en kouder gemakkelijk doorstaan worden, op voorwaarde dat de stam 8 weken de tijd heeft gehad om in te wortelen.

Binnen of buiten

In de tuincentra’s en dergelijke worden Dicksonia boomvarens aangeprezen als kamerplant, vooral de Squarossa is hier om bekend.
Deze zijn hier naar mijn ervaring en mening helemaal niet geschikt voor omdat deze planten een winterstop nodig hebben, het is veel te warm in onze huiskamers. Deze worden aangeprezen omdat ze in zeer grote aantallen met stammen leverbaar zijn, en de echte geschikte voor in de huiskamer alleen uit sporen opgekweekte planten zijn.
Geschikt voor in de huiskamer zijn eigenlijk alleen de tropische soorten, als men logisch nadenkt is wel duidelijk waarom, deze soorten groeien het hele jaar door in warme gebieden.

Boomvarens en winterbescherming

Wanneer de temperatuur in de buurt van de -5°C komt en er een strenge vorst in het vooruitzicht is, neem dan volgende voorzorgsmaatregelen. In zijn natuurlijke omgeving werkt de vorm van de bladeren als een trechter voor afgevallen bladeren van bomen die in de omgeving staan. De composterende bladeren werken als isolatie gedurende de wintermaanden en worden in de lente door het nieuwe schot er weer uitgeduwd.
Dit proces kan worden nagebootst door handmatig composterend blad of ander materiaal zoals stro in de kop te plaatsen. Dit moet bij voorkeur in de herfst gebeuren.
Bind de bladeren bij elkaar en wikkel hier en om de stam 4 lagen vliesdoek omheen, Dit reduceert de vorst met enkele graden per laag. Een kleine boomvaren kunt u geheel afdekken met stro en bladeren. Probeer er zo veel mogelijk blad aan te laten zitten: hoe meer blad er in het voorjaar nog aan zit, des te krachtiger loopt de boomvaren in het voorjaar weer uit.
Als de temperatuur over langere tijd het toelaat, pakt u de boomvaren weer uit omdat uitdroging in de winter ook een gevaar is. Zorg dus altijd ook in de winter voor voldoende vocht.
Bij een grote boomvaren pakt u alleen de kop van de stam met vliesdoek flink in. Hier zit namelijk het groeipunt en dus het kwetsbaarste gedeelte van de stam. Dit laat u ook de hele winter ingepakt.
Met het onderste stuk van de stam bent u flexibel wat inpakken betreft, zodat de boomvaren via dit stuk voldoende vocht kan opnemen en niet uitdroogt. Bijvoorbeeld: gedurende een strenge vorstperiode draait u hier rietmatten omheen, komt er langere tijd geen vorst dan haalt u dit stuk weer weg, enz.

Beplantingsmogelijkheden

Composterende luchtige grond bevordert de worteling van de stam. Gebruik hiervoor als alternatief een degelijke universele potgrond, en meng hier het liefste nog perliet doorheen. Als regel wordt ¼ van de stam in de grond geplaatst. Bij grotere maten kan hiervan afgeweken worden op voorwaarde dat de plant voldoende stabiel staat.

De boomvarens zijn eveneens geschikt als potplant. Daar hij een klein wortelgestel heeft kan hij jaren in dezelfde pot blijven staan. Dit maakt dat deze eveneens geschikt is voor interieurbeplanting en huiskamers. De plant heeft wel vaak verzorging nodig omdat de stam vochtig dient te blijven!

Boomvarens Kweken